markasıdır.
Mühendislik plastiklerinin kurutması kesinlikle gerekli olan ve aslında çok maliyetli bir işlemdir. Kurutma cihazının yatırım maliyeti ve işletme maliyetleri bir hayli fazladır. Mühendislik plastiği kullanarak enjeksiyon, ekstrüzyon, şişirme vb. tekniklerle üretim yapan firmaların işleme makinesinin işletme maliyetinden sonra en önemli üretim maliyeti hammadde kurutmadır. Zira, plastiğin içinde bulunan nemin atılması için ciddi miktarda ısı enerjisi kullanılır. Bu sarfiyat maalesef birçok tesiste göz ardı edilir ve hesaba katılmaz. Bu sebeple, hammadde kurutma işlemini en az maliyetle yapmak gerekmektedir. Bunun için ilk yapılması gereken az enerji sarf eden sistemlere yönelmektir. Diğer önemli unsur ise; gerek kurutma öncesi ve gerekse kurutma sonrası hammaddenin nemden uzak tutulmasının sağlanmasıdır. Bu makalede ağırlıklı olarak bu konuya değinilmiştir.
Kurutma Öncesi Hammaddenin Korunması:
Plastik hammadde üreticileri hammaddeyi farklı şekillerde müşterilerine teslim ederler; 25 kg torbalar halinde, bigbag çuvallar ile oktabin adı verilen izolasyonlu paketlerle, dahili izolasyonu olan konteynırlar ile büyük tankları bulunan tırlar vb.
Hangi şekilde teslim edilmiş olursa olsun, hammadde müşterisine ulaştıktan sonra nemden arındırılmış ortamlarda muhafaza edilmelidir.
Termoplastik olarak adlandırılan mühendislik plastikleri neme çok duyarlı oldukları için genelde içinde alüminyum izolasyon bulunan 25 kg torbalar ile sevk edilir. Bu paketleme öncesi her ne kadar kurutulmuş olsalar da özellikle paket açıldıktan sonra hammadde cinsine bağlı olarak çok kısa sürede nemi içine çeker. Bu sebeple, paket açılır açılmaz izolasyonlu bir silonun veya direk hammadde kurutucunun içine sevk edilmesi gerekir.
Bigbag adı verilen ve fakat dış ortam izolasyonu olmayan torbalar ise genelde neme az duyarlı hammaddeler için veya kırma/geri dönüşüm hammaddeler için kullanılırlar, mühendislik plastikleri için kullanılmazlar. Oktabin adı verilen ve aslında dışı kalın karton bir kutudan oluşan paketleme yönteminde ise bu paketin iç yüzeyine nemi içeri almayan bir ambalaj kullanılır. Yüksek volümlü kullanımlarda 25 kg paketleme yerine bu paketleme şekli tercih edilir, ancak paket maliyeti biraz daha fazladır.
Oktabin ağzı açılır açılmaz hammaddenin kurutucu içine sevk edilmesi gerekir.
Diğer volümlü sevk yöntemleri ise konteynır veya tank ile sevkiyattır. Ancak bu tip hammaddeler gerek sevkiyat ve gerekse hacimleri fazla olduğu için müşterinin tesisindeki silolarda nemi çeker. Zira, bu silolar büyük olduğundan nem almalarının engellenmesi zordur.
Kurutma Sonrası Hammaddenin Nem Almadan İşlenmesi:
Kurutma sistemi ne tip olursa olsun, ciddi enerji sarfiyatı yapılarak kurutulan hammaddenin kurutucudan işleme makinesinde ergitilmesi öncesi de nem almaması çok önem arz eder. Bunun için farklı yöntemler bulunmaktadır.
* Kurutucunun işleme makinesinin vida boğazının üstüne bağlanması en verimli yöntemdir. Ancak, bunun yapılmasının getirdiği bazı zorluklar vardır. Kurutucu silosu ufak ise direk boğaza bağlanabilir. Bu yöntem her ne kadar hammadde değişimi, vida/kovan bakımı gibi durumlarda zorluk getirse de gerek yer kazanımı ve gerekse kuruyan hammaddenin hiç nem almadan ve hatta ön ısıtma yapılarak işlenmesi açısından çok faydalıdır.
* Eğer kurutma silosu büyük ise, içindeki hammadde ile birlikte ciddi bir ağırlığa sahip olacağından vidanın boğazına direk bağlanmasına engel teşkil edebilir. Hammadde değişimi , silonun boşaltılması işlemleri de bir hayli zorlaşır. Bu amaçla işleme makinesinin vida boğazının üstüne taşıyıcı bir platform yapılarak kurutucunun yükü platforma verilir. Kurutucunun altı ile boğaz arasında ısıya dayanıklı esnek hortumlar kullanılarak hammaddenin nem almadan vidaya iletilmesi sağlanır. Bu tip bağlantı şekli boya/katkı dozajlama cihazlarının bağlantı imkanını da kolaylaştırır. Bu bağlantı şeklini imkansız hale getiren unsur ise işleme makinesinin üstünde yeterli yüksekliğin olmamasıdır.
* İşleme makinesinin vida boğazının üzerinde yeterli yükseklik yoksa kurutma cihazının işleme makinesinin yanına konumlandırılması gerekmektedir. Bu uygulama şeklinde makine boğazına izolasyonlu bir hazne ve onun üzerine bir emici kullanılması gerekir. Bu emici makine yanındaki kurutucudan kuru havayı çekmek için kullanılır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli unsur kuru hammaddenin nem almadan kuru havalı bir sistem ile taşınmasıdır. Zira standart hammadde emicileri taşıma esnasında ortam havasını kullanırlar. Bu nemli hava kuru hammaddeyi taşıma esnasında nemlendirir. Bu “kuru havalı taşıma” işleminin farklı yöntemleri bulunur, ama en çok kullanılanı kapalı çevrim kuru hava kullanılmasıdır.
* İşletme içinde makine yanında yer sıkıntısı var ise veya kurutucu cihazı birden fazla işleme makinesine hizmet ediyorsa kurutucu(lar) merkezi bir hammadde odasına konumlandırılır. Plastik işleme makineleri ile kurutucular arasındaki hammadde transferi uzun borular ile yapılır. Bu yöntemde dikkat edilmesi gereken en önemli husus yukarıda belirtildiği gibi kuru hammaddenin yol boyunca tekrar nem almasıdır. Bu problemi çözmek için yine kapalı çevrim kuru hava ile taşıma yöntemi kullanılmalıdır.Merkezi kurutma sistemleri teorik olarak çok kullanışlı görünseler ve enerji ve yer tasarrufu sağlasalar da özellikle toz ayrıştırma, renklendirme, hammadde değişimi gibi konularda işlevsellik ve kullanılabilirlik anlamında zorluklar yaratmaktadır.